Sự tiến hóa của tiền tệ và cuộc cách mạng Bitcoin: Suy nghĩ lại về việc định giá
Giới thiệu
Tiền tệ là một trong những phát minh sâu sắc và có sự đồng thuận nhất trong quá trình tiến bộ của nền văn minh nhân loại. Từ trao đổi hàng hóa đến tiền tệ kim loại, từ chế độ bản vị vàng đến tiền tệ tín dụng chủ quyền, sự tiến hóa của tiền tệ luôn gắn liền với sự thay đổi của cơ chế tin tưởng, hiệu quả giao dịch và cấu trúc quyền lực. Ngày nay, hệ thống tiền tệ toàn cầu đang đối mặt với những thách thức chưa từng có: phát hành tiền tệ quá mức, khủng hoảng lòng tin, nợ công gia tăng và những chấn động địa kinh tế do sự thống trị của đồng đô la gây ra.
Sự ra đời của Bitcoin và ảnh hưởng ngày càng mở rộng của nó khiến chúng ta phải suy nghĩ lại: bản chất của tiền tệ thực sự là gì? "Mỏ neo giá trị" trong tương lai sẽ tồn tại dưới hình thức nào?
Cách mạng của Bitcoin không chỉ nằm ở công nghệ và thuật toán, mà còn ở việc nó như một hệ thống tiền tệ "tự phát" do người dùng thúc đẩy đầu tiên trong lịch sử nhân loại, đang thách thức mô hình phát hành tiền tệ do nhà nước dẫn dắt đã tồn tại hàng nghìn năm.
Bài viết này sẽ xem xét quá trình phát triển lịch sử của hàng hóa neo tiền tệ, phê phán những khó khăn của hệ thống dự trữ vàng hiện tại, phân tích sự đổi mới và hạn chế trong kinh tế học của Bitcoin, thảo luận về Bitcoin như một thí nghiệm tư tưởng về neo giá trị trong tương lai, và dự đoán các con đường phát triển đa dạng có thể của hệ thống tiền tệ toàn cầu.
I. Sự phát triển lịch sử của tài sản neo tiền tệ
1. Sự ra đời của trao đổi hàng hóa và tiền tệ hàng hóa
Hoạt động kinh tế đầu tiên của con người chủ yếu dựa vào mô hình "trao đổi hàng hóa", hai bên giao dịch phải có đúng những món hàng mà bên kia cần, sự "trùng hợp nhu cầu đôi" này đã hạn chế rất lớn sự phát triển của sản xuất và lưu thông. Để giải quyết vấn đề này, các hàng hóa có giá trị được chấp nhận rộng rãi (như vỏ sò, muối, gia súc, v.v.) dần dần trở thành "tiền hàng hóa", đặt nền tảng cho tiền kim loại quý sau này.
2. Tiêu chuẩn vàng và hệ thống thanh toán toàn cầu
Vào xã hội văn minh, vàng và bạc vì tính khan hiếm, dễ phân chia và khó bị thay đổi nên đã trở thành hàng hóa chung tiêu biểu nhất. Các đế chế cổ đại như Ai Cập cổ đại, Ba Tư, Hy Lạp, La Mã đều sử dụng tiền kim loại như biểu tượng của quyền lực quốc gia và tài sản xã hội.
Đến thế kỷ 19, chế độ bản vị vàng được thiết lập trên toàn cầu, các loại tiền tệ của các quốc gia được liên kết với vàng, đạt được sự chuẩn hóa trong thương mại và thanh toán quốc tế. Anh Quốc chính thức thiết lập bản vị vàng vào năm 1816, các nền kinh tế lớn khác cũng dần theo sau. Ưu điểm lớn nhất của hệ thống này là "vật neo" của tiền tệ rõ ràng, chi phí tin cậy giữa các quốc gia thấp, nhưng cũng gây ra việc cung tiền bị giới hạn bởi dự trữ vàng, khó có thể hỗ trợ sự mở rộng của nền kinh tế công nghiệp hóa và toàn cầu hóa (như "khủng hoảng vàng" và khủng hoảng giảm phát).
3. Sự trỗi dậy của tiền tệ tín dụng và tín dụng chủ quyền
Vào nửa đầu thế kỷ 20, hai cuộc chiến tranh thế giới đã hoàn toàn tác động đến hệ thống bản vị vàng. Năm 1944, hệ thống Bretton Woods được thiết lập, đồng đô la được gắn với vàng, các đồng tiền chính khác lại gắn với đô la, hình thành "bản vị đô la". Năm 1971, chính phủ Nixon đơn phương tuyên bố đồng đô la đã tách khỏi vàng, tiền tệ chủ quyền toàn cầu chính thức bước vào kỷ nguyên tiền tệ tín dụng, các quốc gia phát hành tiền tệ dựa trên tín dụng của chính mình, và điều chỉnh kinh tế thông qua mở rộng nợ và chính sách tiền tệ.
Tiền tệ tín dụng mang lại sự linh hoạt lớn và không gian tăng trưởng kinh tế, nhưng cũng đặt ra nguy cơ khủng hoảng niềm tin, lạm phát phi mã và phát hành tiền tệ quá mức. Các quốc gia thế giới thứ ba thường xuyên rơi vào khủng hoảng đồng tiền của mình, ngay cả các nền kinh tế mới nổi như Hy Lạp, Ai Cập cũng đang vật lộn trong khủng hoảng nợ và biến động ngoại hối.
Hai, thực trạng khó khăn của hệ thống dự trữ vàng
1. Tập trung và thiếu minh bạch của dự trữ vàng
Mặc dù tiêu chuẩn vàng đã trở thành lịch sử, nhưng vàng vẫn là tài sản dự trữ quan trọng trên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng trung ương các quốc gia. Hiện nay, khoảng một phần ba dự trữ vàng chính thức toàn cầu được lưu trữ tại kho vàng của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York ở Mỹ. Sự sắp xếp này xuất phát từ lòng tin của hệ thống tài chính quốc tế vào an ninh kinh tế và quân sự của Mỹ sau Thế chiến II, nhưng cũng mang lại những vấn đề đáng kể về sự tập trung và thiếu minh bạch.
Ví dụ, Đức đã tuyên bố sẽ vận chuyển một phần dự trữ vàng từ Hoa Kỳ về quê hương, một trong những lý do là sự thiếu tin tưởng đối với sổ sách của kho bạc Hoa Kỳ và việc không thể kiểm tra thực địa trong thời gian dài. Rất khó để bên ngoài xác minh liệu sổ sách của kho bạc có khớp với dự trữ vàng thực tế hay không. Hơn nữa, sự tràn lan của các sản phẩm phái sinh như "vàng giấy" cũng làm yếu đi mối quan hệ giữa "vàng trên sổ sách" và vàng vật chất.
2.Việc không thuộc thuộc tính M0 của vàng
Trong xã hội hiện đại, vàng đã không còn tính chất của tiền tệ lưu thông hàng ngày (M0). Cá nhân và doanh nghiệp không thể trực tiếp thanh toán giao dịch hàng ngày bằng vàng, thậm chí rất khó để trực tiếp nắm giữ và chuyển nhượng vàng vật chất. Vai trò chính của vàng, nhiều hơn là như một công cụ thanh toán giữa các quốc gia có chủ quyền, dự trữ tài sản lớn và công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường tài chính.
Việc thanh toán vàng giữa các quốc gia thường liên quan đến quy trình thanh toán phức tạp, thời gian trễ dài và chi phí an ninh cao. Hơn nữa, tính minh bạch trong giao dịch vàng giữa các ngân hàng trung ương rất thấp, việc kiểm tra sổ sách phụ thuộc vào sự tin cậy của các tổ chức tập trung. Điều này làm cho vai trò của vàng như một "cái neo giá trị" toàn cầu ngày càng mang tính biểu tượng hơn, thay vì giá trị lưu thông thực tế.
Ba, sự đổi mới kinh tế học của Bitcoin và những hạn chế thực tế
1.Bitcoin的「算法锚定」与货币属性
Kể từ khi Bitcoin ra đời vào năm 2009, đặc điểm về tổng lượng không thay đổi, phi tập trung, minh bạch và có thể xác minh của nó đã gây ra một làn sóng suy nghĩ mới về "vàng kỹ thuật số" trên toàn cầu. Quy tắc cung cấp Bitcoin được viết vào thuật toán, với giới hạn tổng cộng 21 triệu đồng không ai có thể thay đổi. Sự khan hiếm "được neo vào thuật toán" này tương tự như sự khan hiếm vật lý của vàng, nhưng trong kỷ nguyên internet toàn cầu thì nó càng triệt để và minh bạch hơn.
Tất cả các giao dịch Bitcoin đều được ghi lại trên blockchain, bất kỳ ai trên toàn cầu cũng có thể công khai xác minh sổ cái mà không cần phải dựa vào bất kỳ tổ chức tập trung nào. Thuộc tính này, về lý thuyết, đã làm giảm đáng kể rủi ro "sổ sách và thực tế không khớp" và cũng đã nâng cao đáng kể hiệu quả và tính minh bạch của việc thanh toán và quyết toán.
2.Đường đi mở rộng "từ dưới lên trên" của Bitcoin
Bitcoin và tiền tệ truyền thống có một sự khác biệt cơ bản: Tiền tệ truyền thống được phát hành và quảng bá một cách cưỡng bức "từ trên xuống" bởi quyền lực nhà nước, trong khi Bitcoin được người dùng tự nguyện áp dụng và dần dần lan tỏa đến các doanh nghiệp, tổ chức tài chính thậm chí cả các quốc gia có chủ quyền.
Người dùng đi trước, tổ chức đến sau: Bitcoin ban đầu được một nhóm những người đam mê công nghệ mã hóa và tự do chủ nghĩa tự phát áp dụng. Khi hiệu ứng mạng gia tăng, giá tăng và các trường hợp ứng dụng mở rộng, ngày càng nhiều cá nhân, doanh nghiệp thậm chí các tổ chức tài chính bắt đầu nắm giữ tài sản Bitcoin.
Sự thích ứng thụ động của các quốc gia: Một số quốc gia đã công nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp, một số quốc gia phê duyệt các sản phẩm tài chính liên quan đến Bitcoin, cho phép các tổ chức và công chúng tham gia vào thị trường Bitcoin thông qua các kênh hợp pháp. Cơ sở người dùng và mức độ chấp nhận thị trường của Bitcoin đã thúc đẩy các quốc gia chủ quyền một cách thụ động chấp nhận hình thức tiền tệ mới này.
Mở rộng toàn cầu không biên giới: Hiệu ứng mạng của Bitcoin đã vượt qua các biên giới chủ quyền, bất kể là các nước phát triển hay thị trường mới nổi, đều có một lượng lớn người dùng tự nguyện áp dụng Bitcoin trong cuộc sống hàng ngày, dự trữ tài sản và chuyển tiền xuyên biên giới.
Sự chuyển đổi lịch sử này cho thấy việc Bitcoin có thể trở thành một loại tiền tệ toàn cầu hay không không còn hoàn toàn phụ thuộc vào sự "phê duyệt" của các quốc gia hay tổ chức, mà là phụ thuộc vào việc có đủ người dùng và sự đồng thuận của thị trường.
Gợi ý về cấu trúc tiền tệ trong tương lai:
Tiền tệ không còn nhất thiết phải phụ thuộc vào quyền lực quốc gia, mà có thể thuộc về internet, thuật toán và sự đồng thuận của người dùng toàn cầu.
Bitcoin có trở thành đồng tiền toàn cầu hay không không còn hoàn toàn phụ thuộc vào sự ủng hộ lập pháp của các cơ quan nhà nước, chỉ cần có đủ người dùng và sự công nhận của xã hội là được.
Các quốc gia có chủ quyền trong tương lai có thể sẽ phải thích ứng, thậm chí chấp nhận một cách thụ động những tác động từ "tiền tệ tự trị của người dùng".
3. Giới hạn thực tế và phê phán
Bitcoin mặc dù có tính cách mạng về lý thuyết và công nghệ, nhưng trong ứng dụng thực tế vẫn còn nhiều hạn chế:
Biến động giá lớn: Giá Bitcoin rất dễ bị ảnh hưởng bởi tâm lý thị trường, thông tin chính sách và cú sốc thanh khoản, biên độ biến động ngắn hạn vượt xa tiền tệ chủ quyền.
Hiệu quả giao dịch thấp, tiêu thụ năng lượng cao: Blockchain Bitcoin xử lý số lượng giao dịch hạn chế mỗi giây, thời gian xác nhận dài, và cơ chế proof-of-work tiêu tốn nhiều năng lượng.
Rủi ro về sự kiểm soát và phản đối chủ quyền: Một số quốc gia có thái độ tiêu cực hoặc thậm chí đàn áp đối với Bitcoin, dẫn đến sự phân hóa của thị trường toàn cầu.
Sự phân bố tài sản không đều và rào cản kỹ thuật: Người dùng Bitcoin đầu tiên và một số ít nhà đầu tư lớn kiểm soát một lượng lớn Bitcoin, tài sản tập trung cao. Hơn nữa, người dùng thông thường cần một rào cản kỹ thuật nhất định để tham gia, dễ bị lừa đảo và các rủi ro như mất khóa riêng.
Bốn, sự khác biệt và tương đồng giữa Bitcoin và vàng: thí nghiệm tư tưởng về giá trị trong tương lai
1. Bước nhảy lịch sử về hiệu quả giao dịch và tính minh bạch
Thời đại vàng như một điểm neo giá trị, giao dịch vàng lớn quốc tế thường cần sử dụng máy bay, tàu thuyền, xe bọc thép để chuyển giao vật chất, không chỉ mất thời gian từ vài ngày đến vài tuần, mà còn phải gánh chịu chi phí vận chuyển và bảo hiểm cao. Ví dụ, Ngân hàng Trung ương Đức đã từng công bố kế hoạch đưa vàng dự trữ từ nước ngoài về nước, toàn bộ kế hoạch mất nhiều năm mới hoàn thành.
Điều quan trọng hơn là, hệ thống dự trữ vàng toàn cầu gặp phải vấn đề nghiêm trọng về tính không minh bạch trong sổ sách và khó khăn trong việc kiểm kê. Quyền sở hữu, địa điểm lưu trữ và tình trạng thực tế của dự trữ vàng thường chỉ có thể dựa vào tuyên bố đơn phương của các tổ chức tập trung. Trong hệ thống này, chi phí tin cậy giữa các quốc gia rất cao, và sự vững chắc của hệ thống tài chính quốc tế bị hạn chế.
Bitcoin thì đối phó với những vấn đề này theo một cách hoàn toàn khác. Quyền sở hữu và chuyển nhượng Bitcoin được ghi lại hoàn toàn trên chuỗi, bất kỳ ai trên thế giới cũng có thể xác minh công khai và theo thời gian thực. Dù là cá nhân, doanh nghiệp hay quốc gia, chỉ cần có khóa riêng là có thể điều phối tài chính bất cứ lúc nào, không cần chuyển tiền vật lý, không cần trung gian bên thứ ba, tiền sẽ đến tay toàn cầu chỉ trong vài chục phút. Sự minh bạch và khả năng xác minh chưa từng có này đã tạo ra cho Bitcoin hiệu quả và nền tảng tin cậy không thể so sánh với vàng trong việc thanh toán số lượng lớn và định giá.
2.Ý tưởng "phân tầng vai trò" của giá trị neo
Mặc dù Bitcoin vượt trội hơn vàng về tính minh bạch và hiệu quả chuyển tiền, nhưng nó vẫn đối mặt với nhiều hạn chế trong thanh toán hàng ngày và các giao dịch nhỏ - tốc độ giao dịch, phí giao dịch, sự biến động giá cả, v.v., khiến nó khó có thể trở thành "tiền mặt" hoặc M0 trong thực tế.
Tuy nhiên, tham khảo lý thuyết phân tầng tiền tệ như M0/M1/M2, có thể tưởng tượng rằng hệ thống tiền tệ trong tương lai sẽ xuất hiện cấu trúc như sau:
Bitcoin và các "tài sản neo" khác đóng vai trò là công cụ lưu trữ giá trị và thanh toán lớn ở cấp độ M1+, tương tự như vị thế của vàng trong tài sản của ngân hàng trung ương, nhưng minh bạch hơn và dễ thanh lý hơn.
Các stablecoin dựa trên Bitcoin, mạng lớp hai (như mạng Lightning), tiền tệ kỹ thuật số của chính phủ (CBDC) v.v., đảm nhận chức năng thanh toán hàng ngày, thanh toán vi mô và giải quyết bán lẻ. Những "tiền con" này neo giá trị vào Bitcoin hoặc được bảo đảm phát hành bởi nó, đạt được sự thống nhất giữa hiệu quả lưu thông và tính ổn định giá trị.
Bitcoin trở thành "đơn vị giá trị chung" và "đơn vị đo lường" của tài nguyên xã hội, được thị trường toàn cầu công nhận rộng rãi, nhưng không được sử dụng trực tiếp cho tiêu dùng hàng ngày, mà giống như vàng, đóng vai trò là "đáy" của hệ thống kinh tế.
Cấu trúc phân lớp này không chỉ có thể tận dụng tính khan hiếm và tính minh bạch của Bitcoin như một "mỏ neo giá trị" toàn cầu, mà còn có thể nhờ vào sự đổi mới công nghệ để đáp ứng nhu cầu thanh toán hàng ngày một cách thuận tiện và chi phí thấp.
Năm, sự phát triển có thể của hệ thống tiền tệ tương lai và tư duy phê phán
1.Cấu trúc tiền tệ đa tầng, đa vai trò
Hệ thống tiền tệ trong tương lai có thể sẽ không còn là hình thái thống trị của một đồng tiền chủ quyền duy nhất, mà sẽ là sự đồng tồn tại của ba tầng lớp "mỏ neo giá trị - phương tiện thanh toán - tiền tệ địa phương", hợp tác và cạnh tranh song song:
Giá trị neo: Bitcoin (hoặc tài sản số tương tự) đóng vai trò là tài sản dự trữ toàn cầu phi tập trung, đảm nhận vai trò «tiền tệ cao cấp» trong thanh toán xuyên quốc gia, dự trữ ngân hàng trung ương, và phòng ngừa giá trị.
Phương tiện thanh toán: stablecoin, tiền tệ số chủ quyền, mạng lưới ánh sáng, v.v., neo vào Bitcoin hoặc tiền tệ chủ quyền, thực hiện lưu thông hàng ngày, thanh toán và định giá.
Tiền tệ địa phương: Các đồng tiền quốc gia tiếp tục đảm nhận chức năng điều chỉnh và quản lý nền kinh tế địa phương, đạt được mục tiêu thuế, phúc lợi xã hội và chính sách kinh tế.
Dưới cấu trúc đa tầng này, ba chức năng chính của tiền tệ (phương tiện trao đổi, thước đo giá trị, lưu trữ giá trị) sẽ được phân công rõ ràng hơn cho các loại coin và cấp bậc khác nhau, khả năng phân tán rủi ro và đổi mới của nền kinh tế toàn cầu cũng sẽ được cải thiện.
2. Cơ chế tin cậy mới và rủi ro tiềm ẩn
Nhưng hệ thống mới này không phải không có rủi ro. Liệu thuật toán và sự đồng thuận mạng có thể thực sự thay thế tín dụng của chủ quyền quốc gia và các tổ chức trung ương? Liệu đặc điểm phi tập trung của Bitcoin có bị xói mòn bởi các đầu sỏ sức mạnh tính toán, lỗ hổng quản lý giao thức hoặc sự tiến bộ công nghệ? Sự khác biệt về quy định toàn cầu, xung đột chính sách, các sự kiện "thiên nga đen"... đều có thể trở thành yếu tố không chắc chắn trong hệ thống tiền tệ tương lai.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
12 thích
Phần thưởng
12
8
Chia sẻ
Bình luận
0/400
MemecoinResearcher
· 08-05 23:03
lmao các mô hình hồi quy cho thấy btc đang thực sự chiếm ưu thế hơn vàng ngay bây giờ
Xem bản gốcTrả lời0
UnluckyLemur
· 08-04 11:02
Quốc gia bố già của đồ ngốc đang chuẩn bị trở nên cùn.
Xem bản gốcTrả lời0
SneakyFlashloan
· 08-04 11:00
btc nên thay thế quyền lực của đô la
Xem bản gốcTrả lời0
BitcoinDaddy
· 08-04 10:56
thế giới tiền điện tử老đồ ngốc了 这还nhập một vị thế?
Xem bản gốcTrả lời0
RektDetective
· 08-04 10:49
btc đã làm cho đồng đô la tan vỡ chỉ trong vài năm qua
Bitcoin và cuộc chiến với vàng: Khung định giá tiền tệ mới và triển vọng hệ thống tiền tệ đa tầng
Sự tiến hóa của tiền tệ và cuộc cách mạng Bitcoin: Suy nghĩ lại về việc định giá
Giới thiệu
Tiền tệ là một trong những phát minh sâu sắc và có sự đồng thuận nhất trong quá trình tiến bộ của nền văn minh nhân loại. Từ trao đổi hàng hóa đến tiền tệ kim loại, từ chế độ bản vị vàng đến tiền tệ tín dụng chủ quyền, sự tiến hóa của tiền tệ luôn gắn liền với sự thay đổi của cơ chế tin tưởng, hiệu quả giao dịch và cấu trúc quyền lực. Ngày nay, hệ thống tiền tệ toàn cầu đang đối mặt với những thách thức chưa từng có: phát hành tiền tệ quá mức, khủng hoảng lòng tin, nợ công gia tăng và những chấn động địa kinh tế do sự thống trị của đồng đô la gây ra.
Sự ra đời của Bitcoin và ảnh hưởng ngày càng mở rộng của nó khiến chúng ta phải suy nghĩ lại: bản chất của tiền tệ thực sự là gì? "Mỏ neo giá trị" trong tương lai sẽ tồn tại dưới hình thức nào?
Cách mạng của Bitcoin không chỉ nằm ở công nghệ và thuật toán, mà còn ở việc nó như một hệ thống tiền tệ "tự phát" do người dùng thúc đẩy đầu tiên trong lịch sử nhân loại, đang thách thức mô hình phát hành tiền tệ do nhà nước dẫn dắt đã tồn tại hàng nghìn năm.
Bài viết này sẽ xem xét quá trình phát triển lịch sử của hàng hóa neo tiền tệ, phê phán những khó khăn của hệ thống dự trữ vàng hiện tại, phân tích sự đổi mới và hạn chế trong kinh tế học của Bitcoin, thảo luận về Bitcoin như một thí nghiệm tư tưởng về neo giá trị trong tương lai, và dự đoán các con đường phát triển đa dạng có thể của hệ thống tiền tệ toàn cầu.
I. Sự phát triển lịch sử của tài sản neo tiền tệ
1. Sự ra đời của trao đổi hàng hóa và tiền tệ hàng hóa
Hoạt động kinh tế đầu tiên của con người chủ yếu dựa vào mô hình "trao đổi hàng hóa", hai bên giao dịch phải có đúng những món hàng mà bên kia cần, sự "trùng hợp nhu cầu đôi" này đã hạn chế rất lớn sự phát triển của sản xuất và lưu thông. Để giải quyết vấn đề này, các hàng hóa có giá trị được chấp nhận rộng rãi (như vỏ sò, muối, gia súc, v.v.) dần dần trở thành "tiền hàng hóa", đặt nền tảng cho tiền kim loại quý sau này.
2. Tiêu chuẩn vàng và hệ thống thanh toán toàn cầu
Vào xã hội văn minh, vàng và bạc vì tính khan hiếm, dễ phân chia và khó bị thay đổi nên đã trở thành hàng hóa chung tiêu biểu nhất. Các đế chế cổ đại như Ai Cập cổ đại, Ba Tư, Hy Lạp, La Mã đều sử dụng tiền kim loại như biểu tượng của quyền lực quốc gia và tài sản xã hội.
Đến thế kỷ 19, chế độ bản vị vàng được thiết lập trên toàn cầu, các loại tiền tệ của các quốc gia được liên kết với vàng, đạt được sự chuẩn hóa trong thương mại và thanh toán quốc tế. Anh Quốc chính thức thiết lập bản vị vàng vào năm 1816, các nền kinh tế lớn khác cũng dần theo sau. Ưu điểm lớn nhất của hệ thống này là "vật neo" của tiền tệ rõ ràng, chi phí tin cậy giữa các quốc gia thấp, nhưng cũng gây ra việc cung tiền bị giới hạn bởi dự trữ vàng, khó có thể hỗ trợ sự mở rộng của nền kinh tế công nghiệp hóa và toàn cầu hóa (như "khủng hoảng vàng" và khủng hoảng giảm phát).
3. Sự trỗi dậy của tiền tệ tín dụng và tín dụng chủ quyền
Vào nửa đầu thế kỷ 20, hai cuộc chiến tranh thế giới đã hoàn toàn tác động đến hệ thống bản vị vàng. Năm 1944, hệ thống Bretton Woods được thiết lập, đồng đô la được gắn với vàng, các đồng tiền chính khác lại gắn với đô la, hình thành "bản vị đô la". Năm 1971, chính phủ Nixon đơn phương tuyên bố đồng đô la đã tách khỏi vàng, tiền tệ chủ quyền toàn cầu chính thức bước vào kỷ nguyên tiền tệ tín dụng, các quốc gia phát hành tiền tệ dựa trên tín dụng của chính mình, và điều chỉnh kinh tế thông qua mở rộng nợ và chính sách tiền tệ.
Tiền tệ tín dụng mang lại sự linh hoạt lớn và không gian tăng trưởng kinh tế, nhưng cũng đặt ra nguy cơ khủng hoảng niềm tin, lạm phát phi mã và phát hành tiền tệ quá mức. Các quốc gia thế giới thứ ba thường xuyên rơi vào khủng hoảng đồng tiền của mình, ngay cả các nền kinh tế mới nổi như Hy Lạp, Ai Cập cũng đang vật lộn trong khủng hoảng nợ và biến động ngoại hối.
Hai, thực trạng khó khăn của hệ thống dự trữ vàng
1. Tập trung và thiếu minh bạch của dự trữ vàng
Mặc dù tiêu chuẩn vàng đã trở thành lịch sử, nhưng vàng vẫn là tài sản dự trữ quan trọng trên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng trung ương các quốc gia. Hiện nay, khoảng một phần ba dự trữ vàng chính thức toàn cầu được lưu trữ tại kho vàng của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York ở Mỹ. Sự sắp xếp này xuất phát từ lòng tin của hệ thống tài chính quốc tế vào an ninh kinh tế và quân sự của Mỹ sau Thế chiến II, nhưng cũng mang lại những vấn đề đáng kể về sự tập trung và thiếu minh bạch.
Ví dụ, Đức đã tuyên bố sẽ vận chuyển một phần dự trữ vàng từ Hoa Kỳ về quê hương, một trong những lý do là sự thiếu tin tưởng đối với sổ sách của kho bạc Hoa Kỳ và việc không thể kiểm tra thực địa trong thời gian dài. Rất khó để bên ngoài xác minh liệu sổ sách của kho bạc có khớp với dự trữ vàng thực tế hay không. Hơn nữa, sự tràn lan của các sản phẩm phái sinh như "vàng giấy" cũng làm yếu đi mối quan hệ giữa "vàng trên sổ sách" và vàng vật chất.
2.Việc không thuộc thuộc tính M0 của vàng
Trong xã hội hiện đại, vàng đã không còn tính chất của tiền tệ lưu thông hàng ngày (M0). Cá nhân và doanh nghiệp không thể trực tiếp thanh toán giao dịch hàng ngày bằng vàng, thậm chí rất khó để trực tiếp nắm giữ và chuyển nhượng vàng vật chất. Vai trò chính của vàng, nhiều hơn là như một công cụ thanh toán giữa các quốc gia có chủ quyền, dự trữ tài sản lớn và công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường tài chính.
Việc thanh toán vàng giữa các quốc gia thường liên quan đến quy trình thanh toán phức tạp, thời gian trễ dài và chi phí an ninh cao. Hơn nữa, tính minh bạch trong giao dịch vàng giữa các ngân hàng trung ương rất thấp, việc kiểm tra sổ sách phụ thuộc vào sự tin cậy của các tổ chức tập trung. Điều này làm cho vai trò của vàng như một "cái neo giá trị" toàn cầu ngày càng mang tính biểu tượng hơn, thay vì giá trị lưu thông thực tế.
Ba, sự đổi mới kinh tế học của Bitcoin và những hạn chế thực tế
1.Bitcoin的「算法锚定」与货币属性
Kể từ khi Bitcoin ra đời vào năm 2009, đặc điểm về tổng lượng không thay đổi, phi tập trung, minh bạch và có thể xác minh của nó đã gây ra một làn sóng suy nghĩ mới về "vàng kỹ thuật số" trên toàn cầu. Quy tắc cung cấp Bitcoin được viết vào thuật toán, với giới hạn tổng cộng 21 triệu đồng không ai có thể thay đổi. Sự khan hiếm "được neo vào thuật toán" này tương tự như sự khan hiếm vật lý của vàng, nhưng trong kỷ nguyên internet toàn cầu thì nó càng triệt để và minh bạch hơn.
Tất cả các giao dịch Bitcoin đều được ghi lại trên blockchain, bất kỳ ai trên toàn cầu cũng có thể công khai xác minh sổ cái mà không cần phải dựa vào bất kỳ tổ chức tập trung nào. Thuộc tính này, về lý thuyết, đã làm giảm đáng kể rủi ro "sổ sách và thực tế không khớp" và cũng đã nâng cao đáng kể hiệu quả và tính minh bạch của việc thanh toán và quyết toán.
2.Đường đi mở rộng "từ dưới lên trên" của Bitcoin
Bitcoin và tiền tệ truyền thống có một sự khác biệt cơ bản: Tiền tệ truyền thống được phát hành và quảng bá một cách cưỡng bức "từ trên xuống" bởi quyền lực nhà nước, trong khi Bitcoin được người dùng tự nguyện áp dụng và dần dần lan tỏa đến các doanh nghiệp, tổ chức tài chính thậm chí cả các quốc gia có chủ quyền.
Người dùng đi trước, tổ chức đến sau: Bitcoin ban đầu được một nhóm những người đam mê công nghệ mã hóa và tự do chủ nghĩa tự phát áp dụng. Khi hiệu ứng mạng gia tăng, giá tăng và các trường hợp ứng dụng mở rộng, ngày càng nhiều cá nhân, doanh nghiệp thậm chí các tổ chức tài chính bắt đầu nắm giữ tài sản Bitcoin.
Sự thích ứng thụ động của các quốc gia: Một số quốc gia đã công nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp, một số quốc gia phê duyệt các sản phẩm tài chính liên quan đến Bitcoin, cho phép các tổ chức và công chúng tham gia vào thị trường Bitcoin thông qua các kênh hợp pháp. Cơ sở người dùng và mức độ chấp nhận thị trường của Bitcoin đã thúc đẩy các quốc gia chủ quyền một cách thụ động chấp nhận hình thức tiền tệ mới này.
Mở rộng toàn cầu không biên giới: Hiệu ứng mạng của Bitcoin đã vượt qua các biên giới chủ quyền, bất kể là các nước phát triển hay thị trường mới nổi, đều có một lượng lớn người dùng tự nguyện áp dụng Bitcoin trong cuộc sống hàng ngày, dự trữ tài sản và chuyển tiền xuyên biên giới.
Sự chuyển đổi lịch sử này cho thấy việc Bitcoin có thể trở thành một loại tiền tệ toàn cầu hay không không còn hoàn toàn phụ thuộc vào sự "phê duyệt" của các quốc gia hay tổ chức, mà là phụ thuộc vào việc có đủ người dùng và sự đồng thuận của thị trường.
Gợi ý về cấu trúc tiền tệ trong tương lai:
3. Giới hạn thực tế và phê phán
Bitcoin mặc dù có tính cách mạng về lý thuyết và công nghệ, nhưng trong ứng dụng thực tế vẫn còn nhiều hạn chế:
Bốn, sự khác biệt và tương đồng giữa Bitcoin và vàng: thí nghiệm tư tưởng về giá trị trong tương lai
1. Bước nhảy lịch sử về hiệu quả giao dịch và tính minh bạch
Thời đại vàng như một điểm neo giá trị, giao dịch vàng lớn quốc tế thường cần sử dụng máy bay, tàu thuyền, xe bọc thép để chuyển giao vật chất, không chỉ mất thời gian từ vài ngày đến vài tuần, mà còn phải gánh chịu chi phí vận chuyển và bảo hiểm cao. Ví dụ, Ngân hàng Trung ương Đức đã từng công bố kế hoạch đưa vàng dự trữ từ nước ngoài về nước, toàn bộ kế hoạch mất nhiều năm mới hoàn thành.
Điều quan trọng hơn là, hệ thống dự trữ vàng toàn cầu gặp phải vấn đề nghiêm trọng về tính không minh bạch trong sổ sách và khó khăn trong việc kiểm kê. Quyền sở hữu, địa điểm lưu trữ và tình trạng thực tế của dự trữ vàng thường chỉ có thể dựa vào tuyên bố đơn phương của các tổ chức tập trung. Trong hệ thống này, chi phí tin cậy giữa các quốc gia rất cao, và sự vững chắc của hệ thống tài chính quốc tế bị hạn chế.
Bitcoin thì đối phó với những vấn đề này theo một cách hoàn toàn khác. Quyền sở hữu và chuyển nhượng Bitcoin được ghi lại hoàn toàn trên chuỗi, bất kỳ ai trên thế giới cũng có thể xác minh công khai và theo thời gian thực. Dù là cá nhân, doanh nghiệp hay quốc gia, chỉ cần có khóa riêng là có thể điều phối tài chính bất cứ lúc nào, không cần chuyển tiền vật lý, không cần trung gian bên thứ ba, tiền sẽ đến tay toàn cầu chỉ trong vài chục phút. Sự minh bạch và khả năng xác minh chưa từng có này đã tạo ra cho Bitcoin hiệu quả và nền tảng tin cậy không thể so sánh với vàng trong việc thanh toán số lượng lớn và định giá.
2.Ý tưởng "phân tầng vai trò" của giá trị neo
Mặc dù Bitcoin vượt trội hơn vàng về tính minh bạch và hiệu quả chuyển tiền, nhưng nó vẫn đối mặt với nhiều hạn chế trong thanh toán hàng ngày và các giao dịch nhỏ - tốc độ giao dịch, phí giao dịch, sự biến động giá cả, v.v., khiến nó khó có thể trở thành "tiền mặt" hoặc M0 trong thực tế.
Tuy nhiên, tham khảo lý thuyết phân tầng tiền tệ như M0/M1/M2, có thể tưởng tượng rằng hệ thống tiền tệ trong tương lai sẽ xuất hiện cấu trúc như sau:
Cấu trúc phân lớp này không chỉ có thể tận dụng tính khan hiếm và tính minh bạch của Bitcoin như một "mỏ neo giá trị" toàn cầu, mà còn có thể nhờ vào sự đổi mới công nghệ để đáp ứng nhu cầu thanh toán hàng ngày một cách thuận tiện và chi phí thấp.
Năm, sự phát triển có thể của hệ thống tiền tệ tương lai và tư duy phê phán
1.Cấu trúc tiền tệ đa tầng, đa vai trò
Hệ thống tiền tệ trong tương lai có thể sẽ không còn là hình thái thống trị của một đồng tiền chủ quyền duy nhất, mà sẽ là sự đồng tồn tại của ba tầng lớp "mỏ neo giá trị - phương tiện thanh toán - tiền tệ địa phương", hợp tác và cạnh tranh song song:
Dưới cấu trúc đa tầng này, ba chức năng chính của tiền tệ (phương tiện trao đổi, thước đo giá trị, lưu trữ giá trị) sẽ được phân công rõ ràng hơn cho các loại coin và cấp bậc khác nhau, khả năng phân tán rủi ro và đổi mới của nền kinh tế toàn cầu cũng sẽ được cải thiện.
2. Cơ chế tin cậy mới và rủi ro tiềm ẩn
Nhưng hệ thống mới này không phải không có rủi ro. Liệu thuật toán và sự đồng thuận mạng có thể thực sự thay thế tín dụng của chủ quyền quốc gia và các tổ chức trung ương? Liệu đặc điểm phi tập trung của Bitcoin có bị xói mòn bởi các đầu sỏ sức mạnh tính toán, lỗ hổng quản lý giao thức hoặc sự tiến bộ công nghệ? Sự khác biệt về quy định toàn cầu, xung đột chính sách, các sự kiện "thiên nga đen"... đều có thể trở thành yếu tố không chắc chắn trong hệ thống tiền tệ tương lai.